Af­wij­kend mond­ge­drag bij vol­was­se­nen - Lo­go­pe­die en OMFT

Als je mond spanning vasthoudt zonder dat je het merkt

Je mond is ook in rust actief. Dat gebeurt meestal onbewust. De stand van je lippen, je tongpositie en je manier van ademhalen hebben invloed op je stemgebruik, slikfunctie en spierspanning in het hele mondgebied. Wanneer deze patronen langdurig uit balans raken, spreken we in de logopedie van afwijkend mondgedrag.

Bij volwassenen zien we dit vaker dan gedacht. Soms ontstaan de gewoonten al in de jeugd, bijvoorbeeld door langdurig mondademen of een foutief slikpatroon. In andere gevallen spelen stress, hyperventilatie of medische aandoeningen een rol.

Wat is afwijkend mondgedrag precies?

Afwijkend mondgedrag verwijst naar functionele verstoringen van de ruststand of bewegingen van de tong, lippen, kaak en ademhaling. Denk aan structureel ademen door de mond in plaats van via de neus, of een tong die steeds tegen of tussen de tanden duwt. Een open mondhouding zonder bewuste sturing is ook een veelvoorkomend signaal.

Ook gewoontes zoals nagelbijten, frequent kauwgomgebruik of lipbijten kunnen het evenwicht verstoren. Deze patronen leiden op termijn tot klachten zoals stemvermoeidheid, spanningsklachten in de hals of kaak, slikproblemen of terugval na orthodontie.

Een cliënt vertelde: "Ik had geen idee dat ik tijdens het slikken steeds mijn tong naar voren duwde. Tot mijn beugel weer verschoof." Zulke ervaringen zijn herkenbaar voor veel mensen die zich later in hun leven melden bij de logopedist.

Hoe werkt logopedische behandeling?

Bij vermoeden van afwijkend mondgedrag voeren we een gespecialiseerd onderzoek uit volgens het OMFT-protocol (oro-myofunctionele therapie). We analyseren de rustpositie van de tong, de mondsluiting, de ademroute en het slikpatroon.

De therapie richt zich op het herstellen van functionele mondgewoonten. Je leert opnieuw via de neus ademen, met een ontspannen tonghouding tegen het gehemelte. Het slikken wordt getraind tot een natuurlijk, gesloten en gecontroleerd patroon.

Mondademhaling wordt afgeleerd en spierspanning in het kaakgebied wordt verminderd. Gewoonten zoals tongpersen of open mondhouding worden actief afgebouwd. Waar nodig werken we samen met je tandarts, orthodontist of kaakfysiotherapeut.

De aanpak sluit aan bij je dagelijkse leefstijl, of je nu zingt, spreekt, presenteert of langdurig geconcentreerd werkt.

Wat kun je nu al zelf signaleren?

Observeer eens hoe je ademhaling verloopt in rust.
Gaat die via de neus of via je mond?
Voel je of je tong contact maakt met het gehemelte of laag in de mond ligt?
Merk je spanning in je kaken of lippen na een intensieve dag?
Staat je mond open bij inspanning, schermgebruik of autorijden?

Dit soort signalen wijzen vaak op afwijkend mondgedrag. Het zijn geen fouten, maar lichamelijke patronen die je kunt herkennen, begrijpen en beïnvloeden. Met logopedie werk je doelgericht aan verbetering van je slikfunctie, stemgebruik, ademhaling en mondspanning. Niet via trucjes, maar op basis van klinische observatie, oefening en samenwerking.