Slik­pro­ble­men bij Parkin­son

Bij de ziekte van Parkinson komen slikproblemen, ook wel dysfagie genoemd, regelmatig voor. Hoesten tijdens de maaltijd, een nat klinkende stem en het gevoel dat eten blijft steken zijn veelvoorkomende signalen. Deze klachten kunnen leiden tot gewichtsverlies, angst om te eten en een verhoogd risico op longontsteking. Voor partners en familie brengt dit vaak spanning en bezorgdheid mee. Samen eten verliest daardoor zijn vanzelfsprekende plezier.

Gevolgen voor dagelijks leven

Dysfagie bij Parkinson ontstaat doordat de samenwerking tussen tong, keel en ademhaling verstoord raakt. De slikinitiatie kan vertraagd zijn of de tong verliest kracht, waardoor voedsel achterblijft of te vroeg richting luchtpijp beweegt. Dit leidt niet alleen tot verslikken, maar ook tot vermoeidheid tijdens de maaltijd en sociale terugtrekking. Juist bij Parkinson is vroegtijdige signalering belangrijk, omdat slikproblemen vaak onopgemerkt beginnen.

Logopedie en multidisciplinaire behandeling

Een logopedist onderzoekt het slikken met gestandaardiseerde testen zoals de Dysphagia Outcome and Severity Scale (DOSS), de Mann Assessment of Swallowing Ability (MASA) en de EAT-10 vragenlijst. Op basis daarvan volgt een behandelplan. Sliktraining richt zich op compensatiestrategieën, zoals aangepaste houdingen en kleine slikhoeveelheden. Daarnaast zijn er revalidatieoefeningen zoals Expiratory Muscle Strength Training (EMST) en de Shaker-oefening, die wetenschappelijk onderbouwd effectief zijn bij slikproblemen.

Samenwerking binnen een multidisciplinair team is cruciaal. De diëtist adviseert over aangepaste voeding en gebruikt daarbij het IDDSI Framework om consistenties veilig af te stemmen. De neuroloog kan medicatiemomenten optimaliseren zodat maaltijden minder belastend zijn.

Voorlichting en realistisch herstel

Voorlichting en psycho-educatie zijn onmisbaar. Als patiënt en omgeving begrijpen waarom dysfagie ontstaat en welke technieken helpen, neemt de angst voor verslikken af. Volledig herstel is bij Parkinson vaak niet haalbaar, maar verbetering en veilig eten en drinken zijn met logopedische begeleiding wel mogelijk. Daarbij is de rol van partner of mantelzorger belangrijk, omdat zij vaak helpen bij het toepassen van adviezen in de praktijk.

Resultaat voor patiënt en omgeving

Met gerichte logopedische behandeling bij slikproblemen nemen incidenten van verslikken af, verbetert de veiligheid tijdens maaltijden en ontstaat er weer rust aan tafel. De patiënt behoudt zelfstandigheid en de omgeving voelt zich gesteund door een duidelijk behandelplan. Zo draagt logopedie bij aan kwaliteit van leven en aan het plezier van samen eten.